از چه کسی امضا بگیریم؟
مدتهاست که قصد داشتم متنی بنویسم پیرامون یک مسئله ی فرهنگی که در عین سادگی متأسفانه توجه و التفاتی به آن نمی شود. دیدن قسمت هایی از برنامه ی تلویزیونی خندوانه عزمم را برای نوشتن جزم کرد.
مطلع
هر جامعه ای را شاید بتوان به عوام و خواص تقسیم کرد. از آنجا که نمی خواهم وارد پیچیدگی های نظری مباحث جامعه شناسی بشوم اجمالا به یک تعریف ساده از خواص و عوام اکتفا می کنم. افرادی از جامعه را خواص آن جامعه می دانم که از نظر فرهنگی –بمعنای اعم- اثر گذار هستند و عوام نیز به تبع، همان افرادی هستند که اثر فرهنگی خواص را می پذیرند.
ریشه ی نزاع
در میان خواص ما طبقات مختلفی وجود دارد که من تنها به یک صنف آن ها در این نوشته می پردازم. هنرمندان قطعا یکی از اقشار موثر در عرصه ی فرهنگی کشور هستند و هنرمندان سینما و تلویزیون از بین آن ها ابعاد فرهنگی پیچیده تری نیز پیدا می کنند. تفاوت این قشر با اقشار دیگر این است که در هنر بازیگری سینما و تلویزیون ذاتا اثر هنری تصویری است از خود هنرمند. یعنی هنرمند و اثرش در ظاهر نیز به یک دیگر ضمیمه شده اند و اصلا می توان گفت دو روح اند در یک جسم.
یک مجسمه ساز وقتی محصول هنری خود را تولید می کند محصول او در ظاهر یک ماده ایست غیر از خود او اگر چه سنخیت معنوی بین او و اثرش پابرجاست ولی یک بازیگر علاوه بر این سنخیت معنوی، ظاهر مادی خودش نیز در اثر وجود دارد بعبارت دقیق اثر و ظاهر مادی او عینا یکیست.
این مسئله ابعاد اجتماعی پیچیده تری به رابطه ی هنر و هنرمند در سینما با جامعه و مخاطب می بخشد که قطعا در اثر یک موزیسین و یا خطاط یا نقاش یا عکاس و ادیب و ... وجود ندارد.
