متن زیر پرسش یکی از کاربران اینترنت است که به همراه سوال آن به اشتراک گذاشته خواهد شد ان شاء الله که قابل استفاده برای دیگران نیز باشد
سوال: سلام و با عرض خسته نباشید
به نظرتان وظیفه ی یک زن متدین در جامعه ی امروز، ادامه تحصیل و داشتن یک تخصص و شغل مناسب است و یا همسرداری و فرزند داری؟ اولویت با کدام یک از این دو است؟
پاسخ: با سلام و آروزی موفقیت برای شما
نسبت به این پرسش باید عرض کنم که اگر برای شما محرز است که می توانید نیازی از جامعه ی اسلامی مرتفع کنید واجب است که آن را انجام دهید. حال سوال اصلی اینجاست که نیازهای جامعه ی اسلامی که در شرایط مذکور در سوال قابل رفع است چیست؟ و کدام یک از دیگری اولویت دارد؟
آنچه بر بنده مسلم است این است که زنان جامعه نقش بسیار مهمی را در تربیت انسان های مومن در جامعه ایفا می کنند و سهم بیشتری نسبت به مردان دارند. وظیفه ی دیگر آن ها تابع تخصص آن هاست مانند مردان که مطابق با تخصص و علم و توانایی و مهارتشان وظایفی نیز بر دوش آن ها خواهد آمد.
نکته ای که آن را مهم می دانم این است که آیا می توان تدبیری به خرج داد که این دو تکلیف (خانوده داری-تکلیف مربوط به تخصص) هر دو با یکدیگر امتثال شود یا خیر؟ اگر مکلف بتواند هر دو را با هم انجام دهد واجب است بر او که این کار را بکند و اگر نه باید اهم را انتخاب کند.
ملاک در اهمیت منحصر به فرد بودن تکلیف است. مثلا گاهی یک تکلیفی را انسان های زیادی می توانند انجام دهند و انجام آن منحصر به اشخاص خاصی نیست ولی بعضی از تکالیف تنها از مکلفین خاصی بر می آید همین مسئله انحصاری را نسبت به عده ای از مکلفین ایجاد می کند و باعث اهمیت آن واجب می شود. مثلا پرستاری از بیماران وظیفه ای است که هر انسانی با داشتن تحصیلات مربوط به آن می تواند انجام دهد ولی تربیت انسان مومن تنها از کسی بر می آید که دغدغه ی دینی داشته باشد و کسانی که اهمیتی به مسائل دینی نمی دهند اگر چه می توانند از بیماران پرستاری کنند ولی قادر به تربیت جوان مومن نخواهند بود.
همه ی آنچه بیان شد زمانی معنا پیدا می کند که به دنبال اهم و مهم کردن تکالیف باشیم ولی من می خواهم در اینجا به یک نکته ی بسیار مهمی اشاره کنم که ممکن است سرنوشت بحث را تغییر دهد.
به نظر من با توجه به شرایط امروز جامعه، زن و مادر اگر بخواهند تربیت انسان هایی را به عهده بگیرند (چه همسر و چه فرزندان) تقریبا غیر ممکن است که اثر جدی و فعال در جامعه نداشته باشند و بتوانند از پس این تکلیف برآیند.
حضور در جامعه –منظور حضور فعال است نه حضور منفعل- و اثر بخشی به آن (نه صرفا اثر پذیری) فرد را به درجه ای از پختگی می رساند که نگاهش به انسان و ابعاد وجودی انسان کامل تر خواهد شد برخلاف کسی که ارتباط موثر با جامعه ندارد. اگر این پختگی حاصل نشود تربیت فرزندان نیز ناقص خواهد بود.
به عنوان مثال زمانی روحیه ی انقلابی به فرزندان منتقل می شود که تلاش شبانه روزی پدر و مادر را در داخل و خارج از خانه از نزدیک ببیند در این صورت است که آن کودک اهمیت کار آن ها را از نزدیک حس می کند و این مقوله در ذهنش به عنوان یک امر مهم تلقی می شود و تا آخر عمر نسبت به جامعه حس بی تفاوتی نخواهد داشت. جمله ی معروفی است که کودکان ما آن طور که می خواهیم نمی شوند بلکه آن طور که هستیم خواهند شد.
به نظر من شما حتی اگر گزینه ی همسر داری و فرزند داری را انتخاب کنید باز هم نیاز به یک تخصص جدی برای برطرف کردن نیازهای جامعه دارید تا بتوانید اثر مثبت بر جامعه بگذارید و ابعاد مختلف وجودی تون رو بشناسید و سپس تکمیل کنید و بعد از آن بتوانید این ابعاد را در کودک شناسایی و به کمال برسانید. بسیاری از ایرادات و اشکالات و کمبود های انسان در محیط اجتماعی شناسایی می شود و آن محیط، آزمایشگاهی خواهد بود برای برطرف کردن آن.
به نظرم هر انسانی در ابتدای امر مربی نفس خود است و اگر از تربیت نفس خود سربلند خارج شد قطعا با کمی تدبیر و سلیقه می تواند دیگری را نیز تربیت کند چرا که این مسیر را قبلا طی کرده و با راه و چاه آن آشناست.
حال ممکن است این سوال بوجود آید که زنان و حتی مردان زیادی هستند در جامعه که حتی اثر مثبت بر جامعه می گذارند ولی انسان های ناقص و عقب افتاده ای هستند و حتی عکس این است که ممکن است کسانی باشند که حضور جدی در جامعه ندارند ولی انسان های کامل تری نسبت به دیگران باشند.
پاسخ این سوال این است که انسان اگر با لحاظ این زاویه دید –شناخت نقاط ضعف و نقاط قوت خود- وارد اجتماع بشود و نقش فعال داشته باشد می تواند به خودشناسی برسد ولی اگر صرفا از سر احترام اجتماعی یا مسائل مادی باشد حضور او در جامعه منجر به تربیت او نمی شود. عقل انسان مانند مربی است که تا مربا –طفل تحت تربیت- را در موقعیت انتخاب قرار ندهد او را رشد نمی دهد. جامعه انسان را در موقعیت انتخاب ها گوناگون قرار می دهد و فرد در این موقعیت ها ناچار به انتخاب مسیر صحیح است و همین انتخاب ها در مرور زمان باعث رشد او می شود به شرط این که در تمام این مدت حواسش به کاری که می کند باشد و مقصد را گم نکند. حضور در جامعه به خودی خود موضوعیت ندارد بلکه چون سبب خودشناسی و رفع نواقص و نقاط ضعف می شود مهم است.
در یک جمله : به نظرم حضور مثبت و فعال در جامعه برای زنان امروزه یک ضرورت است.
این نتیجه گیری به هیچ وجه نفی آفت ها و آسیب های احتمالی نمی کند. قطعا حضور زنان سخت تر از حضور مردان است به دلایل مختلف، ولی به نظرم در جامعه ی ما می توان شرایطی را ایجاد کرد که هم آفت ها و آسیب ها به حداقل برسد و هم حضور در جامعه و اثر بخشی به آن محقق شود. اصل ازدواج خود سبب کم شدن آفت ها و آسیب ها برای حضور زنان در جامعه خواهد شد. بحث حجاب و رفتار عفیفانه یکی دیگر از آن مصادیق است و ... .
